Yağlı boya, renk pigmentleri, bitkisel yağlar, terebentin ve çeşitli bağlayıcıların karıştırılmasıyla üretilen, yoğun kıvamlı ve geç kuruyan bir boya türüdür. Yağlı boya satın alırken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
Yağlı boya fiyatları, yağlı boyanın kalitesine, kalıcılığına ve markasına göre değişiklik göstermektedir. Güçlü pigmentleri olan, profesyonellerin ve sanatçıların kullanımına uygun yağlı boyaların fiyatları yüksek olabilmektedir. Yağlı boyaların üzerindeki artı işaretleri boyanın kalıcılığını ifade etmektedir. 100 yıl dayanan boya için “+++” değeri kullanılırken 15-25 yıl dayanıklılığa sahip yağlı boya için “+” değeri kullanılmaktadır. 100 yıl dayanan kalıcı boyalar orijinal renk pigmentlerini koruduğu için yüksek fiyatlara satılabilmektedir. Golden Williamsburg, Old Holland, Petersburg Master Class, Van Gogh, Pebeo gibi renk dayanıklılığına sahip kaliteli markalar, pigment oranları ile ön plana çıkmaktadır. Bu sebeple yüksek fiyatlara satılabilmektedir.
Su bazlı yağlı boya, suda çözünen bir yağlı boya türüdür. Seyreltmek için su kullanılmaktadır. Kokusuz olduğu için astımı olan kişiler için idealdir. Görünüm olarak yağ bazlı yağlı boya gibidir. Yağ bazlı boyalara göre daha çabuk kuruyabilmektedir. Su bazlı yağlı boya fiyatları, 60 TL ile 300 TL aralığındadır.
Metalik yağlı boya, pigmentleri metalik tonlarda olan yağlı boya çeşididir. Gümüş, bronz ve altın sarısı sıklıkla tercih edilen metalik yağlı boya modelleri arasında yer almaktadır. Metalik yağlı boyalar, birbirleriyle karıştırılarak farklı tonlar elde edilebilmektedir. Metalik boyalar, resme ışıltılı, parlak ve sedefli bir görünüm vermek amacıyla kullanılmaktadır. Metalik yağlı boya fiyatları, 125 TL ile 450 TL aralığındadır.
Yağlı boya özellikleri şunlardır:
Yağlı boya resim yapabilmek için yağlı boya, palet, yağlı boya fırçası, resim yağı, terebentin, tuval, şövale ve kuru bez gerekmektedir. Yağlı boya, resmin renk dengesi gözetilerek yeterli miktarda paletin üzerine sıkılır. Birkaç damla resim yağı yağlı boyanın üzerine damlatılır. Yağlı boyanın daha akışkan olması için boya terebentin ile seyreltilir. Fırça ile boya üzerinde ileri geri hareketler yapılarak palet üzerinde dağıtılır ve yeterli miktarda fırçanın ucuna boya alınır. Fırçadaki boya ile bastırmadan tuval boyanır. Boyama işleminden sonra fırçalar terebentin ile temizlenir.
Yağlı boya ile ahşap boyanırken ahşabın yüzeyi zımpara ile ovalanır. Ahşabın tozu silinir ve üzerine sentetik astar sürülür. Astar kuruduktan sonra ahşabın üzerine yağlı boya uygulaması yapılır. İlk kat yağlı boyadan sonra 24 saat beklenir ve ikinci kat yağlı boya sürülür.
Metal boyanmadan önce zımpara ile ovularak metalin yüzeyi pürüzsüz hale getirilir. Pas lekeleri varsa metale antipas sürülür. Ardından yağlı boyanın metal üzerinde tutunmasını sağlamak için boyama işleminden önce sentetik astar sürülür. Yağlı boya resim yağı veya terebentin ile karıştırılarak metal yüzey boyanır. Fırça izi kalmayacak şekilde metal yüzey iki veya üç kere boyanır.
Düz yüzeyi olan bir taş yıkanır ve kurumaya bırakılır. Taşın yüzeyinde yağlı boya renklerinin belli olması için kapatıcı özelliğe sahip beyaz yağlı boya ile tek kat astar çekilir. Yağlı boyanın kuruyabilmesi için 24 saat beklenir. Ardından taşın üzerine desen çizilir ve 2 kat yağlı boya sürülür. Her boya katından sonra yağlı boyanın kuruması için beklenir.
Yağlı boya ile porselen boyanmadan önce porselenin yüzeyine sentetik astar sürülür. Porselen kalemi ile porselene desen çalışması yapılır. Yağlı boya kullanılarak desenlerin içi boyanır. Ancak yağlı boyanın ince katlar şeklinde sürülmesine dikkat edilir.
Yağlı boya tablo yapmak için öncelikle uygun ölçülerde tuval seçilir. Tuvalin üzerine kurşun kalemle veya karbon kağıdı ile desen çizilir. Yağlı boyalar resim yağı ile birlikte paletin üzerinde karıştırılır. Desenin içi ve dışı ince bir şekilde boyanarak tek kat astar atılır. Bir veya iki gün yağlı boyanın kuruması beklenir. Ardından tuvale ikinci ve üçüncü kat yağlı boya sürülür. Bu katlar arasında da bir veya iki gün beklenir. Yağlı boya tablosu tam olarak kuruduktan sonra tuvalin üzerine isteğe göre resim verniği sürülür. Böylece yağlı boya çalışması bitmiş olur.
Yağlı boya ile sert kıllı ve orta sert fırçaların kullanılması gerekmektedir. Ayrıca at kılı ve domuz kılı yağlı boya fırçaları da uzun süreli ve profesyonel kullanımlarda tercih edilmektedir.
Yağlı boya fırçasını temizleyebilmek için terebentin, tiner veya tigel kullanılabilmektedir. Öncelikle kuru bir bez yardımıyla yağlı boya fırçasının üzerindeki boya atıkları temizlenir. Ardından küçük bir şişenin içerisine tiner veya terebentin konulur. Fırçanın kılları bu tiner şişesinin içerisinde bekletilir. Böylece kılların arasındaki yağlı boya fazlalıkları çözünmüş olur. Daha sonra fırça tinerin içerisinden çıkarılır ve kuru bir bezle fırça ucu silinir. Yağlı boya fırça temizliğinde tigel kullanılacaksa tigel küçük bir şişeye dökülür. Fırçanın kılları tigelin içerisinde bekletilir. Ardından fırça tigelin içerisinden çıkarılarak köpüklü su ile yıkanır ve açık havada kurumaya bırakılır.
Yağlı boya cilası, yağlı boya resim uygulamalarının üzerine sürülen, resmin daha parlak görünmesini sağlayan koruyucu bir vernik türüdür. Yağlı boya cilasının mat, parlak ve yarı mat çeşitleri bulunmaktadır. Tuval üzerindeki yağlı boya tamamen kuruduktan sonra tuvalin üzerine resim verniği ile cila atılabilmektedir. Resim yatay bir zemin üzerine konulur ve vernik, yağlı boya resmin üzerine dökülür. Yumuşak kıllı ve enli bir fırça kullanılarak yatay ve dikey hareketlerle resmin her yerine vernik uygulanır. Yağlı boya cilası kuruyana kadar yatay zemin üzerinde bekletilir.
Kumaş, halı, palet vb. yüzeylerden yağlı boya lekesini çıkarabilmek için öncelik boya lekesi hafif ıslak bir bezle yumuşatılır. Ardından bir bezin üzerine terebentin dökülerek yağlı boya lekesi silinir. Terebentin ile silme işleminde lekenin yayılmamasına dikkat edilmelidir. Daha sonra yağlı boya lekesi, bulaşık deterjanı ile silinir ve durulanır. Yağlı boya lekesini çıkarmak için tigel de kullanılabilmektedir. Yağlı boya lekesinin üzerine kuru bir şekilde tigel dökülür ve bir müddet beklenir. Ardından ıslak bezle silinerek durulanır.
Yağlı boya ile akrilik boya arasındaki farklar şunlardır: