Kavanoz, cam veya plastik kullanılarak üretilen, geniş ağızlı, uzun, kapaklı bir saklama kabıdır. Kavanoz satın alırken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
Kavanoz fiyatları, kavanozun boyutlarına, kapak özelliklerine ve tasarımına göre değişiklik göstermektedir. Büyük cam kavanozlar, daha çok yiyeceği saklayabildiği için küçük cam kavanoz çeşitlerine göre daha yüksek fiyatlara satılabilmektedir. Kolay açılıp kapanabilen ve hava aldırmayan vakumlu kapakları olan kavanozlar, turşu, konserve, kuru bakliyat gibi yiyeceklerin uzun süre boyunca bozulmasını engellediği için bu tür kavanozlar yüksek fiyatlı olabilmektedir. Kavanoz tasarımı, tezgah üstlerinin, rafların ve dolapların dekorasyonu için önemlidir. Bu sebeple kenarları düz ve dikdörtgen şeklinde olan kavanozlar daha yüksek fiyatlara satılabilmektedir.
Cam kavanoz, kalın ve darbelere dayanıklı cam türü kullanılarak üretilen kavanoz çeşididir. Cam kavanozlar, içecek hazırlamada, turşu ve konserve yapımında, buzdolabında reçel, marmelat ve buzlu meyve suyu saklamada kullanılmaktadır. Cam kavanoz fiyatları, 3 TL ile 600 TL aralığındadır.
Vakumlu kavanoz, kilitli, esnek ve silikonlu kapak özelliği sayesinde havayı kavanozun içine aldırmayan, plastik veya cam kullanılarak üretilen bir kavanoz türüdür. Vakumlu kavanoz, baharat, kahve gibi aroması çabuk kaybolan yiyecekleri korumak için kullanılmaktadır. Ayrıca, kuru bakliyat ve kışlık konserveler için de tercih edilmektedir. Vakumlu kavanoz fiyatları, 35 TL ile 750 TL aralığındadır.
Raflara veya dolap içlerine daha çok kavanoz sığdırabilmek için kuru gıda için tercih edilen kavanozların dar tasarımlı ve düz kenarlı olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca bu tür kavanozların kapaklarının kolay açılıp kapanabilir özellikte olmasına da dikkat edilmelidir. Kuru gıdaların tazeliğinin uzun süre korunabilmesi için hava aldırmayan kavanozlara öncelik verilmelidir. Kuru gıdanın hacmine göre seçilen irili ufaklı, şeffaf, kelepçe veya silikon kapaklı kavanozlar kuru gıdalar için uygundur.
Konserve kavanozlarının vakumlaya uygun olmasına özen gösterilmelidir. Konservenin uzun süre boyunca muhafaza edilebilmesi için cam kavanozlar tercih edilmelidir. Ayrıca konservelik kavanoz kapaklarının metal olmasına da özen gösterilmelidir. Metal kapaklı kavanozlara vakumlama işlemi yapıldıktan sonra kapak sıkı bir şekilde kavanoza oturur ve konservenin hava almasını engeller.
Turşu kavanozları, tuz, sirke ve limonun asit oranına dayanıklı olması gerekmektedir. Bu sebeple plastik turşu kapları yerine cam kavanozlar tercih edilmelidir. Büyük boy, kalın cam kullanılarak üretilen, tutma saplı, kelepçeli, plastik veya metal kapaklı kavanozlar, turşu yapmak için uygun tercihtir.
Kavanozların içerisine marmelat, reçel, salça gibi yiyecekleri koymadan önce hijyenin sağlanması gerekmektedir. Bu sebeple kavanozları sterilize etmek için kaynatma işleminden yararlanılmaktadır. Bunun için öncelikle büyük bir tencerenin içerisine yarıya kadar su konulur ve suyun kaynaması beklenir. Cam kavanozlar ve kavanoz kapakları kaynayan suyun içerisine dikkatli bir şekilde yerleştirilir. 40-60 dakika kadar kavanozlar ve kapaklar tencerede kaynatılır. Ardından kaynayan kavanozlar tencereden çıkarılır. Temiz ve kuru bir mutfak bezinin üzerine sıralanır. Soğuyan kavanozlar kullanıma hazır hâle gelir.
Sıkışan kavanoz kapağının açılabilmesi için kavanoz ters çevrilerek sıcak suyun içerisinde yaklaşık 30 dakika bekletilir. Ardından bir bez yardımıyla kavanoz suyun içerisinden çıkarılır ve kapağı açılır. Sıkışmış kavanoz kapaklarını açmanın bir diğer yöntemi ise çevirme işlemi sırasında kapağın elden kaymasını engellemektedir. Bunun için kavanoz kapağı bir bez veya eldiven yardımıyla tutularak çevrilir. Kavanoz kapağını hava aldırarak açmak için de bıçak veya çatal ucu kullanılır. Bıçağın ucu, dikkatlice kapağın altına sokulur ve hafif bir şekilde yukarı doğru kaldırılır. Böylece kapağın altından hava girer ve kapak kolaylıkla açılır. Zahmetsiz bir şekilde kavanoz kapağı açmak için ise kavanoz kapağı açacağı kullanılmalıdır.
Kavanozlar, pirinç suyu, sirke ve limon suyu kullanılarak parlatılabilmektedir. Kavanozlar, bulaşık deterjanı ve saplı bir süngerle yıkandıktan sonra durulanır. Ardından kavanozun içerisine limon suyu, sirke veya pirinç konulur. Kavanozun içerisine sıcak su dökülür ve kavanozun kapağı kapatılır. 1-2 saat bu şekilde bekletildikten sonra kavanozun içi ve dışı bu suyla yıkanır. Kavanozlar temiz suyla durulanarak bir bez üzerinde kurumaya bırakılır.
Kavanozların ölçülerine göre kaç ml olduğu değişiklik göstermektedir. 8x6,5 cm ölçülerindeki küçük sos kavanozu 210 ml’dir. 9,6x8,5 cm küçük kavanozlar 425 ml’dir. 13,7x8,5 cm orta boy kavanozlar 660 ml’dir. 18x9,5 cm büyük kavanozlar ise 1000 ml’dir.
Kavanozlar boyanarak ve renkli kağıtlar yapıştırılarak dekore edilebilmektedir. Kurdele, güpür, hasır ip gibi malzemeler kavanozun çevresine yapıştırılarak farklı bir görünüm elde edilebilmektedir. Ayrıca kavanoz kapaklarına kumaş parçaları geçirilerek de dekoratif kavanozlar tasarlamak mümkündür.